“بازنشستگی پیش از موعد”
در حالت كلی، بازنشستگی به دو صورت عادی و یا پیش از موعد تحقق می‌پذیرد و قسم دوم نیز در دو گونه با سنوات ارفاقی و یا بدون سنوات ارفاقی قابل تفكیك است. شكل گیری تعهد مالی علی حده برای كارفرما نسبت به كارمند متقاضی بازنشستگی پیش از موعد، عمدتاً در فرض احتساب سنوات ارفاقی و لزوم پرداخت هزینه‌های سنوات ارفاقی مطرح می‌گردد كه این امر و كیفیت آن به نوع درخواست بازنشستگی پیش از موعد و قوانین و مقررات مربوط به آن بستگی دارد. مضافاً اینکه هزینه‌های سنوات ارفاقی به عنوان نمونه در بند (5) ماده 1 آیین‌نامه اجرایی بند (خ) ماده (87) قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران؛ “شامل حق بیمه سنوات ارفاقی و حقوق بازنشستگی ناشی از سنوات ارفاقی” تعرفه گردیده و به عنوان مثال مطابق تبصره (3) قانون نحوه بازنشستگی جانبازان انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی و معلولین عادی و شاغلین مشاغل سخت و زیان آور؛ “شاغلین مشاغل سخت و زیان آور كه وظایف مربوط به شغل آنان باعث بروز ناراحتی‌های جسمی و روحی می‌گردد، می‌توانند با داشتن حداقل بیست سال سابقه خدمت بر اساس درخواست كتبی خود با حداكثر پنج سال ارفاق بازنشسته شوند.” و متعاقباً برابر تبصره (6) مأخذ قانونی اخیرالذكر؛ “پرداخت هزینه‌های ناشی از اصلاح این قانون اعم از حق بیمه و مستمری قابل پرداخت تا احراز شرایط بازنشستگی و حق بیمه سنوات ارفاقی طبق مقررات در دستگاه‌های دولتی به عهده دستگاه مربوط و در دستگاه‌های غیردولتی از جمله دستگاه‌های مشمول قانون كار به عهده دولت است. اما با توجه به آنكه قانون الحاق یك تبصره به ماده 76 قانون تأمین اجتماعی (مصوب 1376/7/1 مجلس شورای اسلامی) مقرر داشته؛ “زنان كارگر با داشتن (20) سال سابقه كار و (42) سال سن به شرط پرداخت حق بیمه با (20) روز حقوق می‌توانند بازنشسته شوند.
همچنین صرف نظر از ماده 127 قانون مدیریت خدمات كشوری كه بیان داشته؛ “كلیه قوانین و مقررات عام و خاص به جز قانون بازنشستگی پیش از موعد كاركنان دولت مصوب 1386/6/5 مغایر با این قانون از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون لغو می‌گردد”، تبصره (1) ذیل ماده 74 قانون استخدام كشوری مقرر داشته؛ “كلیه وزارتخانه‌ها، شركت‌ها و مؤسسات دولتی، شهرداری‌ها، بانك‌ها، مؤسسات و شركت‌ها و سازمان‌هایی كه شمول قانون بر آنها مستلزم ذكر نام است، می‌توانند مستخدمین رسمی یا ثابت یا دارای عناوین مشابه خود را (بجز مشمولان قانون كار و تأمین اجتماعی)، در مشاغل غیرتخصصی براساس درخواست كتبی آنان و موافقت بالاترین مقام دستگاه اجرایی مشروط به آنكه بیش از بیست سال سابقه خدمت داشته باشند براساس سنوات خدمت بازنشسته نمایند”.
شایان ذکر است در موضوع مشابه شعبه 15 دیوان عدالت اداری در دادنامه شماره 9109970901502316 مورخ 1391/11/21 تصریح داشته است که بازنشستگی پیش از موعد کارکنان دولت با موافقت بالاترین مقام اجرایی دستگاه یا مقام مجاز، بدون سنوات ارفاقی و مشروط به حذف یک پست سازمانی به ازای هر بازنشسته پیش از موعد مجاز است.
پیوست ها: